Talandi tré, tónlist fyrir augað, hreyfing til að hlusta á ...

The walking talking tree

Svartklætt tré fikrar sin inn á sviðið. Það hriktir í greinum þess. Það er að berjast við eitthvað, fást við mótlæti sem er manneskjuaugum mínum hulið í augnablikinu. Ekki víst því líði neitt vel. Hvenær líður trjám vel? Þetta tré er eitt á ferð og það á eftir að skipta um lit, sýna sig og miðla af þrjúþúsund ára reynslu. Erna Ómarsdóttir ljær því andlit líkama rödd, á þann hátt sem aðeins hún getur gert í sínu gangandi talandi tré, sem breytir um lögun, fer hamförum og yglir sig, sýnir sinn innri mann. Tætir af sér eplin deilir þeim með sér. Reynir það. Sum umbreytast í gullepli. En flest má endurvinna ... líka gull. Og tréð fær gullandlit, gullhendur, því vex gull undir greinum. Tréð á líka sinn þræl. Trénu líður ekki vel. Mér líður ekki vel. Ég finn til í talandi syngjandi hlægjandi grátandi æpandi trénu þar sem ég sit á fremsta bekk. Flestir sitja á fremsta og næstfremsta bekk, því aðrir standa og sýningin er eins og tréð sem syngur sögur og eðlilega lagar það sig að aðstæðum.  

Með Ernu á sviðinu er belgíski tónsmiðurinn og meðhöfundurinn Lieven Dousselaere.

- Sýningin er að breytast, hefur verið að breytast frá upphafi segir Erna og lýsir stemmingunni þegar hún sýndi á lofti Landnámssetursins í Borgarnesi um síðustu helgi, svo gjörólíkt því að sýna á Röhsska safninu í Gautaborg rétt fyrir miðnætti á föstudegi.

Ég hitti Ernu fyrir tilviljun í gær, laugardagskvöld, útaf að þegar ég ætlaði heim var ekki hægt að komast yfir götu vegna 7500 manns á 10 km miðnæturkapphlaupi um bæinn! Svo ég dreif mig á Club Love á Röhsska, þar voru götudansarar frá Japan, Kína París og New York á sviðinu þar sem Erna var kvöldið áður. Og í öðrum sal: Lokatónleikar með  sænsku tónlistarkonunni Lisu Nordström, sem hafði hreiðrað um sig í glerhúsi og þaðan stjórnaði hún verki sínu sem var bæði fyrir augu og eyru. Og á tröppunum í hlýlegri síðsumardimmunni stóð Erna, eini íslenski danshöfundurinn á hátíðinni í ár. Um starfsemi hennar má annars lesa eitt og annað á bráðskemmtilegri heimasíðu HÉR

Skólinn sem Erna útskrifaðist úr fyrir 10 árum síðan P.A.R.T.S. í Bryssel, er einn af heimsins þekktustu  fyrir nútímadans, og hún fræðir mig á að nú hafi þrír íslenskir dansarar fengið inngöngu í ár! Í mínum eyrum hljómar það álíka stórt og íslenskt gull í Kína. OK, segjum silfur.

Útskriftarnemendur skólans í ár voru raunar í heimsókn á hátíðinni, sýndu 13 stutt verk á þremum kvöldum. Og stofnandi skólans (1994) danshöfundurinn Anna Teresa De Keersmaeker er eitt af stóru nöfnum hátíðarinnar, með verkið Steve Reich Evening sem fær dúndrandi fína dóma bæði hjá Önnu Ångström í Svenska dagblaðið og Lis Hellström Sveningson í Gautaborgarpóstinum og Önnu Ångström í Svenska Dagbladet, með yfirskriftinni nautn frá upphafi til enda.

(Aðeins fáeinir af um 20 sýningarhópum hátíðarinnar fá blaðaumfjöllun).

Að horfa á tónlist

Ég ætlaði í Óperuna í gærkvöldi að sjá og heyra Charlotte Engelkes með verkið Silungurinn og ég, á littla sviðinu. Hún byrjaði kl. 21:00. Og ég missti af sýningunni!

Ástæða: Ég var lokuð inni í Borgarleikhúsinu, Stadsteatern við Gautatorgið þar sem Póseidon pissar fyrir utan ...  

Afleiðing: Ég náði að sjá allt verkið Steve Reich Evening með Anna Teresa De Keersmaeker, Rosas dansfloknum frá Belgíu og tónlist Steve Reichs!

Hugmyndin var annars að sjá bara tvo fyrstu hlutana af fjórum. Dreif mig útaf að rússnesk tangóvinkona á dansandi dóttur í flokknum. Með þessu móti myndi ég ná að sjá hana dansa og hina rómuðu Keersmaeker líka, síðan ætlaði ég að laumast út um næstu dyr milli atriða og niður á Óperu fyrir kl. 21:00. En þegar ég reis úr sæti og réðist á dyrnar, þá bifuðust þær ekki. Fann ekki betur en þær væru læstar. Snéri því sem snúa mátti, hnúum og því sem fyrir mér varð en ekkert dugði. Næsta atriði að byrja og allar aðrar dyr virtust virka (fólk smeygði sér af og til út eða inn), bara ekki þær sem ég sat fyrir innan. Ég ákvað að fá ekki panik, heldur setjast og anda rólega og fá síðari hlutann með. 

Og það var eins gott, því annars hefði ég misst af nýjasta verkinu og öllum karldönsurunum, sem Keersmaeker er nýbúin að semja heilt verk fyrir.(Rosas dansflokkurinn var upphaflega kvennadansflokkur en í dag eru þar jafn margir karldansarar). Og rússneska dóttirin - Elisaveta Penkova - naut sín enn betur í síðasta atriðinu. Belgíski danshöfundurinn Keersmaeker og bandaríski tónsmiðurinn Steve Reich hafa unnið saman í 25 ár og sýningin speglar samstarfið í 4 verkum frá ólíkum tímum.  

Að tónlist er hreyfing varð augljós hugsun í sýningunni frá upphafi, þegar tveir risapendúlar hanga yfir miðri sviðsbrún og sveiflast yfir einhvurskonar traktir eða brunna sem gefa frá sér hljóð. Pendúllinn er ekki bara pendúll en um leið hljóðnemi sem veiðir hljóðið sem sveiflast og stöðvast svo, í verkinu Pendulum frá 1968. Tónlistin er flutt af belgísku nútímamúsiköntunum í Ictus, sem eru til staðar upplýstir á ýmsa vegu á sviðinu, allt útfrá hvað verkið kallar á.

  

Að hreyfing kallar á hlustun  var ekki heldur um að villast þegar tvær konur í hvítum hnésíðum kjólum og hvítum hosum, tóku að snúast í hringi, á þann hátt sem minnti á súfidans ýmist eða börn að leik. Þær héldu áfram að snúast í hringi allt verkið, sem virtist einfalt í tærleika sínum, eins og tónlistin, þar sem hin minnsta breyting gefur algerlega nýjan rythma, nýja mynd. Stundum var þverstopp, næstum aggressivt stopp í dáleiðandi mjúkum og samræmdum hreyfingum dansaranna tveggja. Skuggar þeirra margfölduðu myndina, oftast fjórir. Þegar tveir þeirra runnu saman, svo úr urðu þrír skuggar þá var sá hinn þriðji svo dökkur miðað við hina ... 

Þetta var hugleiðandi verk frá 1982 og annar dansarinn var höfundur þess Anna Teresa De Keersmaeker. Verkið heitir Fase og gerði hana fræga á sínum tíma.