azul

My Photo
Name:
Location: Göteborg, Sweden

Tuesday, February 28, 2006

Ljómandi Ballett

Myndin t.v. er úr fyrstu myndaseríunni sem var tekin af mér á Hubertusvägen, hér með bangsa á grænum buxum í baksýn í eldhúsglugganum, en hann fylgdi með verkfærakassa í innfluttningsgjöf frá Partillebo.

Á laugardaginn var kom Jan, eiginmaður minn nr. eitt fljúgandi frá Kaupmannahöfn og hjálpaði mér að búa til eldhúskappa úr hjartalaga ljósaperunum ...

Líklega ætti ég að byrja þar sem hann steig út úr flugrútunni ásamt konunglega ballettstjóranum danska Frank Andersen á lakkskóm og kynnti fyrir mér á mínum fjallaskóm ...
Og tveim tímum síðar byrjaði balletfrumsýningin á Óperunni, með verkunum þrem: Transfigured Night eftir Tero Saarinen við tónlist eftir Schönberg; Somewhere Light, glænýtt verk við píanotrío eftir Shubert fyrir Gautaborgaróperuna eftir Nicolo Fonte, kærasta Kevins ballettmeistara; og White Darkness eftir eftir Nacho Duato ballettmeistara í Madrid, við tónlist eftir Karl Jenkins. Síðasta verkið var mest hrífandi. Primadonnan Nacho Duato var mættur frá Spáni en fyrverandi sólódansari hans Tomas Klein var sá sem kom æfði verkið sem ekki hefur verið sýnt í Svíþjóð fyrr en nú. Það var herra klein sem sá til að við fengjum miða á síðustu stund, enda góður vinur Jans, en hinn konunglegi Frank sá til þess að við flytum inn á VIP svæðið i öðru hléinu.
Engar langlokur á sviðinu, en hæðir og lægðir; í heildina ljómandi ballett. Rétt eins og nöfnin sem ljóma saman!
Posted by Picasa

Friday, February 24, 2006

Ef þú sérð hákarl

Ef þú sérð hákarl nálægt þér er um að gera að takaþví rólega. Þetta var mér kennt í gær. Ég hélt það væri brandari og datt ekki í hug annað en taka til fóta og handa og synda í hvarf ...

Það var Unnur sem vék nokkrum gullkornum að mér á skæpinu. Hafi einhver reynslu af að dansa við dýr úthafana þá er það hún.

Anna Mattsson kom í gær. Tók lestina til Partille og endurnar við ána voru í essinu sínu og fylgdust með okkur.
Anna kom frá Kambodíu fyrir tveim vikum og gengur enn í undarlegum vetrarfötum, sem hún hefur fengið að láni í Stokkhólmi. Skærgrænum. Hún segist ekki sjálf eiga nein hlý föt lengur, bara köld og klæðskerasaumuð. Silkiföt.

Ég hélt prívat fyrirlestur yfir henni um krabbamein alveg óbeðin og endaði c.a. svona: þetta er alveg ný tegund af óvissu. Það er er hreint ekkert garanterað að maður lifi eftir fimm ár ... ekkert er öruggt, ekki einu sinni að maður deyi af því!

Thursday, February 23, 2006

"Lækningingvelheppnuð en ..."

Ég veit ekki hvað er að gerast með mig. Svo í kvöld byrjaði ég að hringja ýmist í íslenskumælandi hljóðtæknimenn eða lækna og talaði eins og ég hlyti að missa málið á morgunn eða hinn: upptaka í næstu viku takk í síðasta lagi, því ég er að fara í meðferð sem kannski skemmir röddina um tíma og kannski alveg ... eru þið ekki með profs gæði ha er það ekki öruggt, svo ég verði a.m.k.k. fræg þegar ég þagna.

Og við lækni útí sveit sem hafði smátíma í spjall því hann fann ekki kvöldmatinn sem átti að elda áður en konan hans kæmi úr vinnunni:


- Ég er að eiginlega að vona ég fái bara pallatíva meðferð.
- Af hverju pallatíva?
- Ég vil síður drepast úr einhverri geislun.
- Hm. Já þú ert að tala um svona lækninginvarvelheppnuðensjúklingurinndó-dæmi.
- Já nákvæmlega! Haha. Einmitt!
- Svoleiðis er nú held ég liðin tíð. En pallatív meðferð verður þér varla boðin til að byrja með það er ekki eins og þú sért áttræð. Hvað ertu? 25!!!
Nei ég þarf ekkert endilega að verða áttræð! En ég vil hinsvegar halda höfði, halda röddinni og andlitinu öllu helst.
- Varstu ekki að tala um að Clas Mercke væri með í ráðum?
- Jú
- Hann er víst mjög fær á þessu sviði.
- Nú, bara þekkt stjarna?
- Hann er stjarna. Einmitt í meðhöndlum á þessari tegund af krabbameini, svo þú ert nú í góðum höndum.
- Já er það.
- Og þeir þykja nú bara alveg þokkalega færir á Jubileumsklinikken.
- Já, jú. það segja allir að ég sé heppin að vera einmitt hér ... ég var reyndar að lesa að á Skáni séu þér bestir af öllum í Evrópu við að halda lífi í fólki með krabba í höfði og hálsi.
- En þú ert nú með einn af þeim allara færustu, frétti ég frá Skáni! ... og svo hefur ansi mikið að segja hvernig sjúklingurinn hugsar, sagði læknirinn og mér skilst hann eigi svona um það bil við það að ekki dugi að ætla sér að deyja á morgunn og láta lækna sig hinn, heldur verði maður að gjöra svo vel og lifa með lækningunni fremur en sjúkdómnum!

Niðurstaða óbreytt samkvæmt journalnum með aðaldiagnos: Tonsillcancer; Klassifikation T1N2M0; Stig eða Stadium óskiljanlegt.

Niðurstaða snarbreytt samkvæmt tilfinningum mínum; með klassifikation sem þýðir æxli fundið fremur snemma, með miðlungsmeinvarp í næsta nágrenni og ekkert fjarrmeinvarp fundið og fín og árangursrík lækning í aðsigi og eiginlega ekkert að óttast!

Tuesday, February 21, 2006

Lyckligt Lottad!



Ég er lukkulega Lottuð. Það er sænska og þýðir: ég er heppin með veggfóðrunardömu. Hún kom snemma í gærmorgunn og sagði ég heiti Lotta. Svo byrjaði hún að rífa gamla veggfóðrið og spasla af þvílíkum krafti að ég fór í laumi að svipast um eftir vöðvamynstri á handleggjum hennar því hún var í stuttermabol. Ekki séns. Hún er einsog indjáni, engin för í líkamanum eftir eigin krafta, bara verkin sem koma uppum þá.

Í dag hjólar hún uppum alla veggi og límir fjaðrafóðrið hátt og lágt. Hún hjólar uppum veggi alla daga og hjólar í skóginum á kvöldin og um helgar á sínu fjallahjóli. Hún var númer þrjú í sínum flokki, fékk brons í sænsku meistarakeppninni í haust sem leið, í því að hjóla á torfærum skógarstígum. Og fór fram úr gullkonunni þegar þær kepptu nokkru seinna í Danmörku. Þar var hjólað í sandi og Lotta vann. Var númer eitt. Búin að hjóla um torfærur í sjö ár og komin á toppinn.
– Ég hjólaði á vegum áður en það hentar mér betur að hjóla í drullunni, erfiða á blautum og bröttum stígum og ata mig út , sagði Lotta. TorfæruLotta.

Hún stefnir á gull í næsta SM í apríl. Liselott Königsson heitir hún fullu nafni. Ég bað hana um eiginhandaráritun á veggfóðrið með litlu fínu fjöðrunum ...

Saturday, February 18, 2006

Vikan sem leið, þriðji hluti

Það snjóar

Föstudagur 17. febrúar

Það snjóar í dag og það snjóaði í gær. Blíðlega. Anna hringdi í gær frá Stokhólmi og í dag náðum við sambandi. Hörkutólið blíða hún Anna Mattsson alkomin heim frá Kambodíu. Kemur til Gautaborgar í næstuviku; verður í ljóðahorninu poesihörnan á Borgarbókasafninu á miðvikudagskvöldið klukkan 19:00 ásamt Lina Ekdahl sem ætlar líka að lesa ljóð og segja frá Kambódíubúum og skáldskap þeirra. Anna ætlar að lesa þýðingar sínar ú kambódísku; sýna myndir og lesa úr bókinni: Það snjóar í Kambódíu.

Anna leyfði sér að kalla seinustu ljóðabókina sína Það snjóar í Kambodíu. Hún bjó árum saman í Phom Penh og ég heimsótti hana aldrei. Ástæða: það er enginn tangó í Kambódíu. Mér hefði líklega verið nær að taka hana til fyrirmyndar og koma heim með eigin bók: Tangó í Kambódíu. Það er ódýrt að prenta í Phom Penh ... en gæðin misjöfn.

Í gærmorgunn valdi ég ljóst veggfóður; svefnherbergið mitt fær svífandi fjaðrir upp um alla veggi!
Það kemur upp á þriðjudaginn, sagði veggfóðurdaman þegar hún hringdi. Hún kemur á mánudaginn til að undirbúa.



Óværa eða Óvera

Laugardagur 18. febrúar


Ég les greinar um krabba og krabbameinsferil á svipaðan hátt og ég hef lesið greinar um argentínskan tangó á undarförnum árum: af einskonar stjórnlausum áhuga og festist heilu næturnar á netinu. Kemst í fullkomna sjálfheldu þegar ég lendi í greinum með mikið af orðum sem ekki eru til í mínum orðabókum; fæ staðfestingu á að latneskar og grískar orðabækur eiga að vera til á hverju heimili, rétt eins og viss orðaforði á spænsku er heppilegur til að geta lesið sig til um tangó ...

Í gærkvöldi notaði bróðir minn orðið “óværa” um mitt mein, svona í tilraunaskyni held ég í okkar ágæta símsamtali yfir hafið; mér þótti það elegant orð en við nánari athugun kom í ljós að það er orð yfir lýs og flær ... svo við afskrifuðum það nokkurnveginn sem heppilegt orð yfir krabba.

Svo las ég í nótt m.a. greinar eftir vísindamann að nafni Erik Enby sem hefur skrifað um “somatisk ekologi” og rannsakað blóðið á sinn sérstaka hátt (þ.e. haldið áfram með rannsóknir byggðar á verkum hins þýska Gunthers Enderlein sjá hér & hér ) og séð míkróorganisma sem minna á smáskrímsli eða snýkjudýr í illkynja æxlum sem og í blóðkrabbameinum. Nokkuð sem mér skilst raunar að komi heim og saman við nýjar hugmyndir um fleiri vírus- og svampsmitanir sem verandi krabbameinsvalda en vísindafólk hefur við að rannsaka. Og í næturlestri mínum fannst mér að “óværa” væri kannski ekki svo galið orð eftir allt saman, búin að sjá hin ýmsu smáskrímsli á mynd með hala og öllu.

Samt vaknaði ég upp með annað orð og e.t.v. brillíant nafn: óvera.
Óvera þýðir ekki bara lítið - samkvæmt orðabók Máls og menningar - heldur getur þýtt allt frá því að vera ekki til og að vera til sem óþægileg tilfinning eða vanlíðan og uppí bæði skrímsli og leiðindapoki.

Ég dansa ekki í dag og syng ekki í dag. Ég svaf á vitlausum tíma. Hálfgerð óvera í sjálfu sér. Og samt ... hver ræður við að lifa samfleytt! Ég ætla að lifa oft og aðeins minna í einu ... í æ nýrri tilveru.

Vikan sem leið, annar hluti.


Norrænir höfundar á tröppunum ...

Miðvikudagur 15 febrúar 2006


Í Folkets hus eða Alþýðuhúsinu niður við Járntorg er veitingahús sem heitir Trappan.
Þangað lagði ég leið mína í kvöld þegar fjórir norrænir höfundar kynntu verk sín, allir tilnefndir til norrænu bókmenntaverðlaunanna í ár og því allir álíka ofarlega í tröppunum til þeirra. Það var kalt og ég nældi á mig kanínuhúfuna sem ég útvegaði mér í Reykjavík veturinn 1999-2000, áður en ég tók bláa expressvagninn. Rithöfundarnir fjórir voru Audur Jónsdóttir, Edvard Hoem, Claus Beck-Nielsen och Fredrik Lång.
Finnski heimspekingurinn Fredrik Lång lagði út og kynnti sig með eigin spakmælum; las svo kafla úr bókinni Mitt liv som Pythagoras, (2005) kynnt sem “Roman” en hugsuð sem heimildaskáldskapur held ég. Næst kom okkar Auður og kynnti sig og Fólkið í kjallaranum með beittri frásögn af því sem vekur ótta í dagsins Danmörku með sérstakri vísun í lífið á Nörrebro þar sem hún býr og hún sagði frá muslimum og öðrum brosmildum dönum ... sem og óttaslegnum. Fólk sem hefur þó voða lítið með brennheitar Muhammeðmyndir að gera. Og hvað hefur það með Fólkið í kjallaranum að gera? Jú, sú bók snýst um ótta.

Norðmaðurinn Edvard Hoem sagði Mors og fars historie, (Roman, 2005) sem hann kynnti sem sanna skáldsögu. Sagðist byggja hana á atburðum sem hafa gerst, skriva um fólk sem var til. Hann las kafla þar sem sögumaður er ungur drengur og spyr móður sína hvað það sé að elska. Og svarið opnar honum sýn inn í nýjan og dularfullan heim. Með leyndarmálum sem hann leitast við að ljúka upp: Móðirin var ófrísk að sínu fyrsta barni þegar hún giftist föður hans ... og smátt og smátt skýrist myndin af konu sem bar barn þýska hermannsins sem yfirgaf hana; og af trúuðum norðmanni í ástarsorg sem sá og sá aumur á “tysktösen”.
Frásagnaraðferð Edvards var mögnuð og ríghélt athyglinni. Hann lagði út með "sanna skáldsögu" og endaði með brot af mannkynsögu sem fjallar um ástir manns og konu á ákveðnum tíma; gaf í skyn að þegar fram líða stundir verður sagan eins og víðtækari, minna persónuleg og um leið líkari skáldskap. Loks kom Daninn Claus Beck-Nielsen fram og kynnti bókina Selvmordsaktionen. Beretningen om försöget på at indföre Demokratiet i Irak i året 2004 (Roman/prosa, 2005). Öfugt við Edvard Hoem sem skrifar lifaðan raunveruleika þannig að úr verður sönn saga sem tíminn og lesendur geta gert að skáldskap ... þá setur daninn líf sitt á svið til þess síðan að skrifa um það. Og raunar einnig dauða sinn; hann er sagður hvað þekktastur fyrir að hafa lýst yfir dauða sínum fyrir nokkrum árum og mun hafa þurft að skipta um nafn til að geta skrifað um sig látinn ...
Ferðin til Irak sem hann lýsir, er byggð á ferð sem hann fór þangað og bloggaði um til að byrja með; bókin mun að miklu leiti vera bloggið.



Óhætt að dansa

Fimmtudagur 16 febrúar 2006

Uppúr hádeginu tók ég lest og sporvagn til Maríu í Mölndal, tannsérfræðingsins míns við odontologen Mölndals sjukhus.

- Dansarðu ennþá, spurði María.
- Já. Jaa. Jú.
- Hvernig var það með Onkologen, ertu byrjuð í geislameðferð?

María gaf sér tíma bæði til að spjalla og gera tennurnar mínar eins hreinar og fínar og hægt er að hugsa sér. Hún hrósaði mér líka fyrir heimavinnuna síðasta hálfa árið. Lofaði að láta samstarfskonu sína athuga hvort einhverjir sérsamningar væru í gangi hjá eða við Jubileumsklinikken á Sahlgrenska. Gaf mér resept uppá sterkt fluorskol sem hún sagði að væri mikilvægt að taka einu sinni í viku fram að meðferð og svo á hverjum degi meðan á geislameðferð stendur. Og algert bann við sykri og sætindum þær vikurnar. Munnvatnið er heilsubætandi fyrir tennurnar svo þegar það er ekki til staðar er voðinn vís, karias myndast auðveldlega svo það er um að gera að vinna á móti því útskýrði María fullkomlega í takt við það sem ég hafði lesið mig til um ...

- En María, ég er búin að lesa eitt og annað óskemmtilegt á netinu eins og að fólk sem vinni með fólk með krabba í hálsi eða höfði sé undir sérstöku álagi, og þurfi held ég samtalsþerapíu og allt, því við breytumst og ljókkum og svo kemur vond lykt og kannski erum við líka bara yfir höfuð leiðinlegir sjúklingar alla vega ...
- Það er nú óþarfi að trúa öllu sem maður les á netinu. Það er hægt að skrifa hvað sem er á netinu, sagði María strax með viturlegri tortryggni.
- Jú, en þetta var ... ég hef lesið ... hver heldurðu ... ég las eitthvað fyrir fólk sem vinnur við Karólínska sjúkrahúsið held ég hver fer að skálda 100 síðna doðrant. Ég meina það er kannski ekkert skrýtið að þetta sé álag að horfa uppá mann og ef maður angar þar að auki.
- Veistu það, ég þekki fólk sem vinnur á krabbameinsdeildinni, hjúkrunarkonur sem eru bara mjög ánægðar og vinna þar áratugum saman og það gera læknarnir líka. Þetta sagði hún María mín í Mölndal blátt áfram; ákveðið og án þess að stynja.

Orð hennar voru eins og smyrsl á auman blett á sálinni.
Þegar hún var búin að bogra yfir mér í nærri klukkutíma sagði hún: Og ég get sagt þér at það er engin vond lykt út úr þér.
- Í alvöru!
- Alls engin.
- Svo mér er óhætt að dansa!
- Já, pottþétt, þér er óhætt að dansa ...

Vikan sem leið, fyrsti hluti.


Mánudagur 13. febrúar 2006

Nákvæmlega mánuður síðan ég fékk nýa vitneskju um líf mitt í síðari heimsókninni til Doktor Janne með útsýni Gautelfur.

Ég hló í dag og dreif mig svo á söngæfingu í Safnaðarheimilinu í Frölunda og dansaði á milli faratækja á heimleiðinni, sem tók c.a. einn og hálfan tíma. Það var gott að hitta syngjandi Íslendinga – kórfélagana – og engin vandræði að sofa eftir þannig kvöld ...

Þegar ég tala við Anítu í síman þá hlægjum við gjarna. Það er Tangó-Aníta sem kláraði sig í gegnum krabbamein fyrir c.a. 12 árum, og sú fyrsta sem sem ég treysti mér til að hafa samband við og biðja um stuðning eftir heimsóknina til doktor Janne 13. janúar.

Í nótt sem leið las ég eiginlega yfir mig af upplýsingum um háls-og höfuðkrabba ... og í dag langaði mig til að vita hvernig hún hefði eiginlega klárað sig.

- Anita, viltu segja mér enn einu sinni hvernig komstu í gegnum þetta heldurðu? Svona alla leið ... var það með því að vita ekki að þú værir með krabbamein? Ég meina, þú varst búin að komast í gegnum fleiri uppskurði án þess að það væri nefnt ... ha?
- Ég var nú meðvituð um hvað var um að vera ... nei ekki í byrjun það er satt, ég var búin að vera í einum þrem uppskurðum, án þess að orðið canser væri nefnt, og sjokkið kom ekki fyrr en einum mánuði eftir þann seinasta ...
- Og hvernig kom það?
- Jú, það var bréfið frá Jubileumsklikikken. Þá hafði fundist meinvarp í maganum, þeir leggja allar garnirnar til hliðar meðan þeir eru að vinna sína vinnu; líka til að grandskoða þær áður en þeir loka manni aftur hugsa ég.
- Hvað meinarðu til hliðar, við hliðina á manni á skurðarborðinu???
- Já ætli það ekki bara ahaha þetta eru þvílíkar lengjur margir margir metrar, úhúhú.
- Dísjús ... újhjúhjú á borðinu sem er svo örmjótt, eitthvað. Uhuhuhu. Og svo fékkstu bréf og hvað svo ...
- Ég hugsaði “Jubileumsklinikken” og það þýðir bara eitt það er onkologen hér í bæ og ég ein með ellefu ára barnið og engan að tala við; það var þá sem ég byrjaði að ganga til sálfræðings.
- Svo þú vissir það.
- Ójá, ég fékk kemoþerapíu, og svo labbaði ég heim. Margir fá aukaverkanir; ég fann ekki mikið fyrir þeim, sat og prjónaði með íshettu á hausnum meðan dælt var í mig og hugsaði "ne för faann, min son ska inte lämnas ensam". Ég heimtaði íshettu frá upphafi og allir hlógu að mér en ég hélt mínu hári. Nú er farið að framleiða svona hettur sérstaklega eftir að ég var á deildinni.
- Hafðirðu einhverja hugmynd um prognos, um lífslíkur ...
- Heldur betur! Ég komst ekki hjá því, það var svona yfirlit uppá vegg hjá þeim sem blasti við þegar maður kom inn á deildina og þar sá ég að ég hafði bara 39% séns. Ekki sérlega upplífgandi.
- Svo þú fórst í gegnum allar dauðapælingarnar.
- Já. Ójá, það gerði ég. Ég man svona ákveðin augnablik; ég man þegar ég fór með barnið í Cirkus sem var í heimsókn á Heden; það var fuglasöngur og sumarstemning og ég hugsaði kannski er þetta í síðasta sinn sem ég sé fíl. “Tänk om jag dör och aldrig mer kommer att se en elefant!” hermdi hún eftir sjálfri sér grafalvarleg.
- uhhoho heyrðu fyrirgefðu en hlæ af því þetta er sko pííínu broslegt, eins og fílar væru eitt það mikilvægasta í lífi þínu

- Ha! Íhíhí óhóhó. Eða eins og ég ætti heima í Indlandi, veinaði Aníta gáfulega.

- Ahahaha, just det!

- Úhúhú!

- Ehaáíá, mamma mía.

- En þú hugsaðir svona og varst hrædd og lifðir samt af, það er merkilegt, ég var nefnilega hræddum að ég hefði lesið svo mikið að nú ætti ég lítinn séns væri orðin alltof meðvituð …

- Ég held það sé ekki afgerandi. Ég byrjaði að taka meðul við kvíða á þessu tímabili, ég var logandi hrædd.

- Samkvæmt tölfræðinni stend ég nú betur að vígi en þú ég á a.m.k. 50% séns, samkvæmt einhverri gamalli rannsókn … en meðferðalýsingarnar fannst mér ekki sérlega kræsilegar með öllum hugsanlegum aukaverkunum… og hvað heldurðu: ég var á netinu í nótt og komst í doðrant uppá rúmlega 100 síður, svona umönnunarplan (Vårdprogram), um háls-og höfuð æxlissjúkdóma, held það hafi verið þar sem ég rakst á ahugasemd um að læknar og hjúkrunarkonur sem annast svona sjúklinga séu undir sérstöku álagi! Ha og veistu af hverju?

- Jú, vegna útlitsbreytinga, það er eitt, ekki hægt að leiða hjá sér breytingar á andlitum og hálsum, og svo annað: Það kemur vond lykt. Maður angar og læknar og hjúkrunarkonur þurfa stuðningssamtöl! Hahaúhúhúpsarkmm

- Ehehe íhíhí …

- Pældu í því Aníta, ég fann akkúrat ekkert um hvernig sjúklingarnir eiga að takast á við svona breytingardæmi, bara þeir sem eru fyrir utan líkama manns. Voða lítið um hvernig maður sjálfur á að búa með þessum trylltu geimverum sem gera sig heimakomnar og hreiðra um sig … Er það ekki grátbroslegt?

- Jú maður fær ekki mikla hjálp með svona.

- Voru þér ekki boðin nein sálfræðisamtöl. Nei, ekki á spítalanum, ég leitaði uppi geðlækni á eigin vegum.

- Heyrðu mitt í öllum hrellilýsingunum sem ég fann á netinu í nótt var einhver ágætur Olli með heimasíðu, þar sem hann lýsti Radióþerapíu eða geislameðferð vegna hálskirtlakrabba (tonsillcancer). Hann kom létt inn á aukaverkanir eins og horfið bragðskyn og sagði sig vanta sárlega brandara um bragð og glatað bragðskyn.

- Já, það er lífsnauðsyn að geta hlegið.

- Olli kunni bara einn um bragð, sem hann hafði eftir manni á stríðsárunum um bragðið af kaffibæti: “inte nog med att det smakar skit, det har en bismak också”

- (ekki nóg að það sé skítabragð af þessu heldur er það líka með aukabragð).

Svo hér með auglýsi ég eftir bragðbröndurum, ef ekki handa Olla sem er búinn að endurheimta bragðið að mestu, þá handa mér og öðrum sem ef til vill eiga eftir að
glata því!

Valentínusardagur

Þriðjudagur 14. febrúar

Ég hló líka í dag. Mér fannst læknirinn komast svo kátbroslega að orði þegar hann tilkynnti mér hressilega: Du har canser i den borttagna halsmandeln (þú ert með krabba í hálskirtlinum sem var tekin úr þér!)! Ég vissi að þetta þýddi ekki að ég væri laus við ófétið; gat bara brosað og hneggjað smá (doktor Cange útskýrði fyrir mér á sínum tíma að hann neyddist til að taka kirtilinn í ræktun, en það dygði enganvegin sem lækning). Þetta hljómaði eins og ég ætti að vera laus við meinið sem búið væri að taka og ég var ekki viss hvort doktorinn tók eftir hvað hann sagði eða bara hafði ekki tíma fyrir húmor ... ég var búinn að bíða 25 mínútur, svo hann var á mörkunum, því sjúklingar eiga rétt á endurgreiðslu ef þeir þurfa að bíða meira en 30 mínútur! Hann náði örugglega að græða tíma á mér, bæði í dag og daginn sem ég átti að koma á “Tumörkonferens”. Þú þarft ekki að koma á fimmtudaginn, sagði hann, það er hreinasti óþarfi því það liggur ljóst fyrir hvaða meðferð bíður þín, það eru geislar.
- Já það er víst það venjulegasta. Skilst mér. Til að byrja með við þessari tegund.
- Þetta eru óneitanlega góðar fréttir úr því sem komið er að þurfa ekki að leita meira að upptökunum ekki satt?
- Jú, það fínt.
- Og er ekki gott að sleppa við að eyða fleiri klukkutímum á fimmtudaginn, bara til að bíða eftir að heyra það sem ég get sagt þér núna!
- Jú það er mjög fínt. Sérstaklega þar sem ...
- Í staðinn skrifa ég tilvísun beint á Jubileumsklinikken og svo færðu að koma þangað innan tveggja vikna.
- Tveggja vikna? Mér fannst þetta soldið dularfullt mottó með tvær vikur, hafði lesið í netdoðranti - líklega frá Karolínska sjúkrahúsinu - að ekki ætti að þurfa að taka meira en 3-4 daga fyrir sjúkling af minni gerð að komast milli deilda.
- Já jafnvel fyrr, þú færð kannski bréf í þessari viku.
- Heyrðu, það er bara fínt þá get ég notað tímann og farið til tannlæknis, ég veit að geislameðferð hefur áhrif á tannheilsuna svo það er mikilvægt en hvernig er það, er sjúkrahúsið með slíkt á sínum vegum, ég fékk nefnilega ..
- Heyrðu þetta hefur ekkert með tennurnar að gera, sagði doktorinn og kvað extravel að.
- Ha?
- Þetta hefur engin áhrif á tennurnar.
- Engin áhrif! Heyrðu þeir sem eru reynslunni ríkari eru allir þurrir í munninum það er klassískur fylgihvilli; geislun hefur áhrif á munnvatnsframleiðslu og þaraf leiðandi á tennur ég veit ekki hvernig þið vinnið hér en ég las einhvurskonar rapport frá Karolínska að þar væri samvinna við tannlækna og mig langar að ...
- Þú færð allar upplýsingar um aukaverkanir á Onkologen/Jubileumsklinikken, þeir eru með bæklinga og þar færðu að vita alt sem þú þarft að vita.
- Hm. Fyrirgefðu. Ég hugsaði sem sagt of langt. Ég biðst afsökunar. Og það er sem sagt ekkert að græða á þessum konferens heldur, þótt fleiri sérfræðingar hittist?
- Ekkert sem ég get ekki sagt þér nú þegar. Það er ég sem stjórna fundinum.
- Heldurðu að geislameðferð dugi eða verður því fylgt eftir með skurðaðgerð? Þannig hlýt ég að hafa spurt því ég man að doktorinn tilkynnti mér einhverntíma í samtalinu að hann gerði engar aðgerðir, ætlaði sér ekkert að skera mig upp! Og ég starði á hann ansi orðlaus meðan hann endurtók sig.

Hann var stressaður. Í upphafi samtalsins spurði hann hvað ég gerði og ég sagðist skrifa, hefði lengst af verið menningarblaðamaður og svo ... Hann gætti þess að hlusta ekki lengi á mig og ég gætti þess að biðja um Journalinn áður en ég stóð upp. Gæti ég fengið ljósrit af Journalnum, sagði ég og doktorinn sagði: Þú átt rétt á að fá ljósrit af Journalnum. Og fæ ég hann þá spurði ég og hjúkrunarkonan sagðist ætla að taka ljósrit og senda heim til mín en læknirinn var þegar byrjaður að rapportera inn á diktófóninn.

Ég veit að fólk sem les sig mikið til og lætur það í ljós eru óþægilegustu sjúklingarnir í augum margra lækna, en ég harmaði að hafa ekki getað notað tímann í spurningar sem einmitt þessi læknir hefði hugsanlega getað svarað; eitthvað sem tilheyrði hans deild.
Ég spurði um nánari túlkun á því sem doktor Canga hafði lesið út úr sneiðmyndaupplýsingum fyrir viku, og þá opnaði núverandi doktorinn myndina af mér í sneiðum og lesmálið við sneiðarnar ... en hristi svo bara hausinn ... nei það er ekkert.
- Ekkert? Í síðustu viku var hugsanlega eitthvað smákríli á ferðinni sem var þó óáþreifanlegt, sérðu einhverja nánari túlkun á því?
- Nei, ekkert.


Í tilefni dagsins sem ég áttaði mig smám saman á að var Valentínusardagur eða Allra hjärtans dag, fór ég í búðir á heimleiðinni. Skoðaði ístölsk sumarföt (!) og keypti mér litríkan sumarhálsklút frá Sisley og hugsaði að það yrði upplagt annað hvort til að skýla húðinni á hálsinum sem á eftir að verða ofurviðkvæm af geislameðferðinni eða þá höfðinu sem kannski á eftir að verða hárlaust og ólögulegt ... sum sé smart afsökun til að eyða peningum og sefa litaþröfina þann daginn. Síðan fann ég aflanga peru í réttri stærð í skrifborðslampann minn; fékk mér risamuffín og tók eftir að ég var orðin æði sár í hálsinum, eins og verkjatöflurnar næðu ekki að hlífa mér lengur. Þá mundi ég eftir að læknirinn hafði ekki reynt að líta upp í mig; ekki einu sinni spurt hvernig mér liði eftir kirtlatökuna og ég gleymt að spyrja hvort væri hægt að pensla eða gera eitthvað sniðug gegn vondri lykt.
Ég keypti mér tvær hattöskjur með blómálfum. Hringdi í tannsérfræðinginn minn hana Maríu sem hafði boðið mér tíma á fimmtudaginn. Nú gat ég þegið hann. Tók tvöfaldan skammt af verkjalyfjum þegar ég kom heim og sofnaði. Svaf í þrjá tíma fyrir kvöldið og svo aftur í 12 tíma nærri samfleytt.


Monday, February 13, 2006

Villtar pillur

Búin að komast að því af hverju ég var svona rosa sljó uppúr miðri vikunni sem leið: ég er næstum handviss að bætiefnin sem ég var að úða í mig voru úr vitlausum pakka! Ekki úr Bio-Strath pakkanum með "Naturligt näringsextrakt" heldur úr gömlum svefntöflupakka!

Það var í gær þegar ég ætlaði að fá mér styrkjandi ábót af heilsuskammtinum sem ég hafði gleymt að taka föstudag og laugardag að ég furðaði mig á hvað þær voru skringilega litlar og hvítar. Þær lágu á skrifborðinu! Komu þannig uppum sig. Þær höfðu villst. Það hefur nefnilega ekki hvarlað að mér að taka svefnpillur síðan ég kom heim á Hubertusveginn uppdópuð af spítalanum. En sljóleiki vill bersýnilega meiri sljóleika.

Mætti halda ég væri skyld náfrænku minni dr. Freylittle sem lenti í Mexíkó fyrir skömmu!

Það eru jólaljós á tröppunum hjá nágranna mínum á Hubertusvegi og upplýst tré í garðinum sem lýsir upp morguninn. Er að spá í hvort ég eigi að nota rauðu rafmagshjörtun fyrir eldhúsgardínur til að byrja með ... og hvernig hattahyllu húsvörðurinn var að bjóða mér.

Ég á of mikið af höttum og mig langar í fleiri.

Ætti þá að skreppa í Iðnó í vikunni og horfa á hattahönnuðinn hennar Elísabetar leika hattakúnstir á konur og hljóðfæri... eða hvernig það nú var í auglýsingunni!

Sunday, February 12, 2006

Ég dansaði í gær! Settist í Bláan Expressvagn; brunaði eftir snjóprýddum bökkum Gautafljótsins og niður á Járntorg. Mátaði ný TwistandTangó föt; fannst ég betri í þeim gömlu og á þriðja tímanum var ég mætt á síðdegismilongunni hjá Johan og Charlotte, Las Tardecitas við Esperantoplatsen. Sat og spjallaði við tangóvini og vinkonur, dansaði við Johan (sem ég dansa við á myndinni, frá því fyrr í vetur) og fleiri uppáhalds tangóara. Drakk kaffe latte með Lisu sem var ár í Buenos Aires, kom heim í sumar sem leið en tók sér þá hlé frá argentínskum tangó! Spjallaði við Maríu ljósmyndara og við Ann Elkjär flautuleikara sem vonast til að komast til Íslands í október með sýninguna Suzannah. Fékk faðmlags og fegurðarþörfinni fullnægt þann daginn ... og líka daginn áður því þá kom Inga Huld til Partille!

Hún kom með Allingsåslestinni og ég hitti hana við sporin. Við horfðum saman á tré sem hún tók eftir þegar við gengum um brúna fyrir ofan gömlu kirkjuna; það speglaði sig svo fagurlega og djúpt í ánni sem rennur hér í gegn. Säveåen. Áin er lítilfjörleg sem slík og líklega ekki djúp en hugsuð sem lækur er hún tignarleg. Þreytt og magnað breiddi tréð sig yfir ána; varð svart oní vatninu sem streymdi kyrrlátt og tréð - með rætur á blábrúninni - gerði vatnið líklega dýpra en það gat orðið.


Horfðum á himnabreytingar gegnum fíngert net hengibjarkanna við kirkjuna. Stilltum okkur þannig að lafandi greinar þeirrra síuðu birtuna, bláa og hvíta og bráðum logandi rauða ...

Inga Huld með brúnu derhúfuna á höfðinu, hlaðin gjöfum og sögum, búin að njóta sín á velsóttri Menningarvöku hjá íslenska Söfnuðinum í Frölunda og Leshringnum. Skapa stemningu með sér og fróðlegri frásagnagleðinni ... ég sé það fyrir mér.

Hún talar fallega um móttökurnar og um gestgjafa sína. Inga Huld talar vel um alla sem hún talar um og fallega um flesta og ég var svo heppin að hitta hana fyrir tæpum tuttugu og níu árum. Þá var vor. Þá var Kaupmammahöfn heimaborg okkar beggja.

Við borðuðum lunch á hvunndagslega veitingastaðnum með góða tælenska matnum við littlu ána ... hún valdi borðið og þannig gerðist það að við sátum við sama borð og ég sat með Ásu Ólafs bara sex dögum áður. Ég heppin með vinkonur!!!
Posted by Picasa

Thursday, February 09, 2006

Eins og mér líður núna. Óþekkt stefna.

Ég er farin að dauðskammast mín fyrir að vera með þessa krabbadruslu á hælunum ... sem sér til að aðrir hafi áhyggur af mér og sjálf lendi ég sennilega í því að biðja læknana að eitra fyrir mér og það sem fyrst! Að sjálfsögðu útfrá nýustu tækni og vísindum; en sé ráðist á meinið lendi ég einsog með ...

Finnst ég heigull: dauðlangar á leshringsfund í Páfalundi; mér er boðin bílferð fram og aftur en afþakka á síðustu stundu! Þróttleysið eftir svæfinguna fyrir tveim sólarhringum; hræðslan við hitabreytingar og sýkingar, er bara hluti af ástæðunni. Það rennur upp fyrir mér praktísk paradox: ég tími ekki að skemma umræðufund um bókmenntir og sögu með einhverju krabbameinshjali og treysti mér ekki heldur til að sleppa slíku hjali! Ekki eins og mér líður núna. Fullkomlega fáránlegt þó, því "leshringsfólkið" er einmitt fólk sem er í því að styðja mig á hugmyndaríkan og raunhæfan hátt!

Eins og mér líður núna er framhald af því þegar ég villtist á Sahlgrenska á mánudaginn var.
Þá kom mér á óvart hvernig ég brást við því að finna ekki réttu leiðina til baka frá svæfingarlækninum og heim á herbergi númer 7 á deild 125. Stúlkan sem fylgdi okkur þangað - mér og ungri stúlku sem fékk skrúfu bak við eyrað daginn eftir (til að festa heyrnartæki í) - benti okkur á gulu sporin í rangalanum milli okkar deildar og skurðdeildarinnar í annarri byggingu. En eftir samtalið við svæfingalækninn og læknanemann sem æfði sig í viðtalstækni á sænsku, æddi ég í vitlausa átt. Örugg tók ég nýja og óþekkta stefnu þar til rangalinn endaði án þess að ég sæi eitt einasta gula spor. Hvar var ég nú? Og hvernig var það, einhverstaðar tók maður lyftu til að skipta um hæð, eina og hálfa hæð upp á við. Á krossgöngunum var nóg af lyftum. Getur skipt sköpum hvaða lyftu ég tek? Tekur allt annað skipulag við fyrir ofan?

Við þessar kringumstæður treysti ég ekki á að ég myndi "villast rétta leið" og fékk panik þegar ég komst að því að starfsfólk sem var á ferð á þessum slóðum gat ekki sagt mér til vegar. Enginn vissi leiðina á deild 125. Farðu í þessa átt og niður í aðalinnganginn og út svo spyrðu til vegar í Information sögðu raddirnar og spítalinn var orðinn að risavölundarhúsi; ég farinn að haga mér eins og krabbinn sjálfur; gat ekki hugsað mér að fara út en læsti klónum í bygginguna innanfrá með æðibunugangi og ekka og fannst að enginn sæi mig lengi vel þar til ég hafði villst inn á ortopedröngtendeild; enn í dúnúlpu og stórum gönguskóm og ekkert nema plastarmbandið með nafni og númeri til marks um að ég væri einhvurskonar sjúklingur og innrituð á háskólasjúkrahúsinu. Ég fann klósett á deildinni mér til mikils léttis - enda ein af þessum víðu og vinalegu snyrtingum sem ég hefði komist inn í á hjólastól - og þegar ég kom þaðan út fann húkrunarkona uppá því að spyrja hvort hún gæti hjálpað mér. Hún bauðst til að kalla á Vaktmästare til að fylgja mér þangað sem ég ætti að vera og gaf mér stóran miða með hvert ég vildi, þ.e. númerið á deildinni sem leitaði að. Mér leið strax betur með að fá að vera eins og ofvaxið barn, en velti því fyrir mér hvort Vaktmästaren væri nokkuð heyrnarlaus. Ég settist niður með miðann og beið. Róaðist og beið. Svo kom Vaktmästaren eða gangavörðurinn og leiddi mig á réttan gang milli bygginganna. Útum glugga sá ég að fínu snjóflyksurnar frá morgninum voru orðnar að slabbi á götum sjúkrahússvæðisins. En Gulu sporin á sínum stað og Gröna Stråket líka.


Samt: sama hvað ég hugsa mér völundarhúsið vingjarnlegt eftir þetta, þá var eins og vantaði "góðan daginn" í það hús daginn eftir.

- Það er hrollur í mér, bæði andlegur og líkamlegur, tókst mér að viðurkenna fyrir Guðnýju Ásu í Páfalundi, þegar ég hringdi og staðfesti ákvörðun mína um að vera heima í kvöld.
- Ég skammast mín svo ... fyrir að geta ekki þegið þetta fína boð ..., viðurkenndi ég líka.
- Nei heyrðu: Þér má þykja það leitt, en að skammast þín, það máttu ekki gera, hljóðaði hið ákveðna og viturlega svar úr Páfalundi.

Wednesday, February 08, 2006

Meðan ég svaf

Kom heim af Sahlgrenska síðdegis og finnst ég hafa verið þar viku en ekki rúma tvo sólarhringa.
Lúxus að vera sótt og geta spjallað á leiðinni, þökk veri hjúkrunarfræðingnum í leshópnum sem var í fríi frá Volvo á svona hárréttri stundu ...

- Ahh nú gleymdi ég því mikilvægasta, stundi ég á miðri leið.
- Hvað þá? spurði hjúkrunarfræðingurinn við stýrið og gerði sig líklega til að nema staðar augnablik á miðri hraðbrautinni.
- Jornalen! Gögnin, allt um mig, maður á rétt á að fá ljósrit ... nei heyrðu ég get kannski fengið það þegar ég kem á "återbesök" i næstu viku, ég á að mæta í skoðun og viðtal á þriðjudaginn kemur.
- Já og þá gætirðu hringt á undan svo það sé tilbúið, sagði hjúkrunarfræðinurinn og fylgdi umferðinni ljómandi vel. Kannski var það ímyndun að hún hefði nokkurntíma hægt á sér. Rétt eins og það var ímyndun í mér að ég mætti drekka heitt kaffi um leið og ég kæmi heim.
Maður drekkur ekki heita drykki eftir hálskyrtlatöku. Hinsvegar er í lagi að borða fisk og kartöflustöppu strax á öðrum degi! Það er samkvæmt nýjustu rannsóknum var mér sagt þegar ég lét í ljós undrun mína, enda hafði stúlkan á innritunardeildinni talað um fljótandi fæði í tíu daga, rétt eins og ættingjar sem eru reynslunni ríkari.


Ég fékk samtal við lækninn sem skoðaði mig - kvöldið áður en hann skoðaði mig - svo heppin að hann var á bakvagt mánudagskvöld og að gaf sér tíma, hispurslaus og fínn. Hann leit á skjáinn með upplýsingum; sá strax að á lungnaröngten var ekkert athugavert, mín lungu virtust frísk. Hann tók samt eitthvurt sýni úr þeim meðan ég svaf daginn eftir til öryggis. Niðurstöðuna úr sneiðmyndartökunni átti hann erfitt með að túlka sagði hann; fékk vissa staðfestingu á að hálskyrtillinn gæti verið höfuðpaurinn og vísbendingu um pínkulítið hugsanlegt meinvarp við viðbeinið eða fyrir ofan vinstra brjóstið; þó engin örugg túlkun fyrr en í næstu viku!

Trúlega á fimmtudag í næstu viku, þá verður þingað um hvaða meðferð gæti verið raunhæf. En nýasti læknirinn minn Lars Canga verður ekki með á þeim onkologikonferens. Ef til vill Åke Geterud ef ég verð heppin. Það er alveg nýtt nafn á sérfræðingnum sem ég á að hitta á þriðjudaginn kemur. Heldur fólk að maður sé svona nýjungagjarn eða er verið að hlýfa læknunum við að hitta sama sjúklingin oft? Ég sem var orðin svo ánægð með herra Canga sem ég náði að skiptast á orðum við tvisvar sinnum.

Meðan ég svaf tók hann hálskyrtilinn eins og hann lagði sig, fannst ekki veita af því í almennilegt sýni. Engin aukameinvörp gat hann fundið, sagði hann í morgunn, ekki heldur það sem sneiðmyndin benti til.


Veit ekki hvort ég er þreytt eða bara dópuð. Undarlegt að ég finn meira til í höndunum en hálsinum! sérstaklega höndinni á tölvumúsinni. Ætli það sé "giktin", sem aldrei heitir gikt á sænsku heldur reumatism eða reumatoid artrit eða psoriasisartrit ... Ég er að smáfræðast ... en er líka skringilega gleymin; gleymdi í dag, ekki bara því "mikilvægasta" heldur bláa náttsloppnum mínum á stól við spítalarúmið og gott ef ekki einum hjartabuxum skammt þar frá.

Eiginlega var dagurinn í gær betri; meðan ég svaf.

Monday, February 06, 2006

Nú er ég flutt fyrir endann á gömlu götunni minni Galoppvägen og yfir á Hubertusvägen. Fékk svo fína hjálp að nú hugsa ég um Séra Ágúst þegar ég kveiki ljós, Guðný Ásu lækni þegar ég sé túlípana í bláu könnunni frá mömmu og hvert sinn er ég opna eldhússkáp eða dreg út áhaldaskúffu; um Mats Person leiktjaldahönnuð þegar ég sé gluggana með gardínum uppi og kommóðuna sem hann gerði við og bar hingað á bakinu!!! ... ég á meira heima hér nú þegar á þriðja degi en mig hefði grunað!

Eftir nokkra klukkutíma mæti ég á Sahlgrenska. Fróðlegt að komast að því hvernig ég virkaði á myndunum þegar ég var látin leika brauðhleif! Kannski kemur svarið í dag. Eða á morgunn eða hinn... Ætla að fara að ráðum Elísabetar og halda áfram að vera frek. Bara ég gleymi nú ekki að segja þeim frá nýjustu bólunni minni, sem ég finn ekki til í. Hún gæti örugglega verið höfuðpaurinn (og kannski lent eins og utanvið "brauðið" á myndunum).

Þetta þykist ég vera búinn að læra í meinvarpafræðum: hnútar sem eru óaumir geta leynt á sér fullir af vonsku, meðan það að finna til er góðs viti!

Thursday, February 02, 2006

Myndataka

Þú skalt drekka vatn, var mér sagt eftir á.

Myndatakan varð soldið notaleg þegar hitabylgja streymdi um mig augnablik, útaf kontrastvökva sem sprautað var inn í handlegginn á mér.

Ómögulegt að vita hvenær smellt var af og hvenær ekki; konan sem setti mig í myndavélina sagði mér fyrirfram að hún yrði ekki inni á meðan og við það brá mér: Af hverju þarftu að fara, og hvað ef ég fæ innilokunarkennd?
Það er opið í báða enda þú ert ekki beilínis lokuð inni sagði hún og útskýrði að hún gæti ekki sjálf verið inni í geislavirkninni allan daginn alla daga þessvegna færi hún út á meðan.
Svo byrjaði myndavélin að athafna sig með mér í og rödd úr hátalara endurtók vélrænt: Andas in; håll andan. Hálfri mínútu seinna kom: Andas igen. Og ég furðaði mig á því af hverju hún sagði ekki Andas ut. Hvað var meiningin?

Ný grænklædd kona birtist að lokinni myndatöku og sagði mér að drekka vatn; Minnst einn lítir til til að kontrastvökvinn fari fyrr úr blóðinu. Myndirnar voru velheppnaðar, sagði hún og þú ert með remiss frá tveim læknum svo þeir fá báðir að fylgjast með niðurstöðunum. Þetta hljómaði ánægjulega í mínum eyrum að tveir læknar létu sig nú þegar annt um mig og ég myndi geta haldið áfram að hringja í dr. Janne án þess að sjálf útskýra allt framhaldið fyrir honum.

En hversu merkilegar myndir eru þetta?


- Ef þú hugsar þér líkaman eins og brauðhleif, þá sneiðum við hann niður næfurþunnt, útskýrði elskulega grænklædda konan, sem kom til mín eftir Datortomografíuna eða sneiðmyndatökuna eins og það heitir svo lýsandi á íslensku.
- Þetta eru bestu myndir sem hægt er að hugsa sér ...

- Já ég veit og hvað náðuð þið miklu af mér
- Við náum öllu frá toppi til táar
- Nei ekki í dag það var brjóstið og hálsinn, minnti ég hana á. Og andlitið var það ekki tekið líka?
- Jú allt þetta við búum til spíral, eiginlega tvo spírala sem eins og mætast og nú fylgi ég þér í lúngnaröngten sagði sú elskulega grænklædda.

- En hvað þýðir andlitið, var þá ekki tekinn hausinn aftur úr, ha aftur í hnakka.
- Jú jú, alveg í gegn, hingað sagði hún á göngunni og sýndi mörkin með hendinni soldið fyrir ofan eyrað.
- Bara hingað ! en af hverju er ekki hausinn sneiddur alveg uppúr, fyrst maður er að þessu spurði ég og sá strax fyrir mér að nú myndi höfuðpaurinn sleppa; hafa hægt um sig nálægt hvirflinum eins og einræðisherra í holu og ekki gefa einustu eiturögn af sér fyrr en búið væri að ráðast á afkvæmi hans ...
- Klart man är orolig sagði myndatökukonan grænklædda.
- Klart man är orolig, sagði ég og fékk mér sopa af Loka vatnsflöskunni, sem ég var með í töskunni að vanda. Vatn er róandi.